Jak wykryć piramidy finansowe w kryptowalutach - znaki ostrzegawcze
3.4 Piramidy finansowe – wykrywanie
Piramidy finansowe i schematy Ponziego istniały od dawna, jeszcze zanim pojawiły się kryptowaluty. Jednak kryptowaluty stały się atrakcyjnym narzędziem dla twórców tego rodzaju oszustw ze względu na kilka charakterystycznych cech, takich jak anonimowość, szybkie i tanie transakcje oraz globalny zasięg. W wyniku tego wiele piramid finansowych i schematów Ponziego zaczęło wykorzystywać kryptowaluty jako środek do przyjmowania wpłat i wypłat, co może utrudniać ich identyfikację i ściganie. Na rynku kryptowalut trzeba być bardzo czujnym, gdyż zazwyczaj my jesteśmy w pełni dysponentami swoich środków i skutki ewentualnych błędów. Kursy kryptowalut mogą zmieniać się bardzo mocno w krótkim czasie, trudno czasami rozpoznać czy te wzrosty są realne czy oparte o schemat Ponziego lub piramidę finansową. Są jednak pewne kluczowe punkty, na które warto zwrócić uwagę, aby uniknąć oszustwa, zwłaszcza jeżeli kilka tych elementów pojawia się jednocześnie:
- obietnica zysków – podobnie jak w rynku tradycyjnym, obietnice niesamowitych zysków zwykle są zbyt piękne, aby były prawdziwe. Rynki finansowe są zmienne i nie ma narzędzia ani osoby która jest w stanie zagwarantować zyski. Jeśli projekt lub osoba obiecuje niewiarygodnie wysokie i nierealistyczne zwroty lub zyski w bardzo krótkim czasie, to jest to duże ostrzeżenie.
- brak dostępności na wolnym rynku – jeżeli daną kryptowalutę możemy kupić tylko na wybranej stronie internetowej i nie możemy jej wypłacić na swój portfel to jest to mocny znak ostrzegawczy i potencjalne zagrożenie schematem Ponziego lub piramidy finansowej
- brak przejrzystości – legalne i uczciwe projekty kryptowalutowe zazwyczaj udostępniają obszerne informacje na swoich stronach internetowych i w dokumentach typu whitepaper. Jeżeli projekt nie udostępnia podstawowych informacji o modelu biznesowym lub technologii, albo podane informacje są szczątkowe i niespójne, jest to znak ostrzegawczy dla potencjalnego inwestora. Warto w takim przypadku, sprawdzić dokładniej historię projektu, członków zespołu oraz media społecznościowe projektu.
- brak produktów lub usług dających wartość – aby projekt mógł generować zyski, musi oferować jakieś użyteczne usługi lub produkty lub przynajmniej mieć konkretny plan jak takie rzeczy wdrożyć.
- rozbudowana struktura marketingowa i systemy poleceń – jeżeli projekt nie ma żadnego pomysłu na biznes i skupia się głównie nakłanianiu do dołączenia do platformy i wpłaty środków, powinno to być znakiem ostrzegawczym. Trzeba jednak zauważyć, że “reflinki”, “programy partnerskie” i “systemy poleceń” są powszechną praktyką marketingową projektów kryptowalutowych i nie musi z automatu oznaczać piramidy finansowej. Przykładem mogą być topowe giełdy kryptowalutowe, które promują systemy poleceń, aby zwiększać ilość swoich użytkowników i wolumeny obrotu na swoich platformach. Osoba która skorzysta z reflinka zazwyczaj może liczyć na korzystniejsze warunki dostępu, np. tańsze opłaty transakcyjne.
- anonimowi twórcy – brak informacji o osobach które stworzyły projekt, zawsze powinien być znakiem ostrzegawczym. Jest to również powszechna praktyka w świecie kryptowalut, ale nie musi być dyskwalifikujące dla danego projektu. Najlepszym przykładem jest Bitcoin, co do którego nie ma jednoznacznej odpowiedzi kto go stworzył. Jednym z ważniejszych założeń Bitcoina i ogólnie kryptowalut była anonimowość i wielu twórców projektów nie ujawnia się, powołując się na tą ideę. Nie ma co ukrywać, że anonimowość jest bardzo wygodna dla twórców, gdyż w przypadku upadku projektu, nawet z przyczyn niezależnych od zespołu, nie ponoszą bezpośredniej odpowiedzialności i trudno ich odnaleźć. W drugą stronę, transparentny zespół, nie musi gwarantować bezpieczeństwa.